Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki!

Czytając orzeczenie TSUE C-26/13 zastanowiło mnie wielce podobne brzmienie art.523 z węgierskiego kodeksu cywilnego do naszego art.69 prawa bankowego. Zastanowił mnie także to, że w wersji angielskiej tłumacz użył określenia "loan" oznaczającego "pożyczkę" w miejscu, w którym polski tłumacz użył słowa "kredyt". Idąc tym tropem, podjąłem się niełatwej próby przetłumaczenia art.522 oraz art.523 z wersji węgierskiej. Potwierdzam, że z bratanim narodem węgierskim trunki pije się pierwszorzędnie, jednak próba odczytania ich ksiąg, z góry skazana jest na porażkę. Bez fachowych słowników, tłumaczenie specjalistyczne nie jest możliwe. Zwykle pomagający google translate na nic się zdaje. Język węgierski jest zbyt skomplikowany.

Zdesperowany zacząłem szukać pomocy, którą nieoczekiwanie znalazłem w polskim piśmiennictwie. Okazuje się że mamy polskie tłumaczenie węgierskiego Kodeksu Cywilnego pod redakcją E.Lętowskiej. Tę wyjątkową pozycję wydawniczą z 1984 roku, udało mi się znaleźć w jednym z internetowych antykwariatów. Dlaczego wyjątkową? Po pierwsze jest to wydanie z 1984 roku, czyli na dwa lata przed habilitacją prof. Pyzioła (1986) oraz wiele lat przed trądem, który opanował prawo bankowe. Po drugie redakcja naukowa prof. Łętowskiej (będącą wtedy dr hab.), gwarantuje wysoką jakość tłumaczenia.

Wielkie było moje zdziwienie, gdy zauważyłem, że Węgrzy rozróżniają w sposób jawny, bezpośredni i literalny kredyt bankowy oraz pożyczkę. Kredyt bankowy jest opisany art.522, natomiast pożyczka uregulowana jest art.523 węgierskiego k.c. Jest to odkrycie przywracające mi wiarę w intelekt, ponieważ wszelkie oznaki czym jest kredyt wskazują właśnie na tę jedyną interpretację. Potwierdza to także prof Pyzioł w swojej rozprawie habilitacyjnej (1986 s.76, przypis 17) nazywając umowę kredytu, "umową przedwstępną" prowadzącą do umowy pożyczki lub innych operacji kredytowych realizowanych na zlecenie klienta.

Skąd w takim razie, tłumacz zajmujący się orzeczeniem C-26/13 wziął swoje tłumaczenie art.523? Hmm.... są dwie odpowiedzi. Jedna prowadzi do podejrzenia o oszustwo, ponieważ tłumacz zajmujący się tłumaczeniem dokumentów specjalistycznych zdaje sobie sprawę ze skutków oraz wagi swej pracy. Wie, że z orzeczenia C-26/13, które tłumaczył, korzystać będą żywo tym wyrokiem zainteresowani obywatele RP, sfery rządowe, prawotwórcze, bankowe, adwokaci oraz sądy. Odpowiedź druga prowadzi do ignorancji oraz błędów warsztatowych. Jako tłumacz profesjonalny, zapewne przysięgły, musi przestrzegać warsztatu, polegającego np. na korzystaniu z takich źródeł jak praca prof.Łętowskiej (1984). Tak czy inaczej, obie odpowiedzi, dyskwalifikują tego anonimowego tłumacza, jako osobę niegodną zaufania, czyniąc zeń albo oszusta albo partacza.

Proszę zauważyć, że ta beztroska lub też wyrachowana i nieuczciwa osoba przeinaczyła także resztę ważnych zdań (np. 20.-26.) mówiących o cechach podmiotowej umowy pożyczki HUF związanej z wartością CHF, czyniąc zeń umowę denominowaną w CHF, dodają nawet niezbędne słowo "indeksacja" (26) tak aby ogłupić czytelnika. Jest to kompletna i totalna nieprawda. Tłumacz starał się na siłę nagiąć wyrok TSUE C-26/13 do warunków polskich. Moim zdaniem jest to przestępstwo. Zgłoszę w tej sprawie skargę do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Powyższe pokazuje, że żyjemy w oparach kryminalnego absurdu. Nie tylko dziennikarze i prawnicy celebryci głównego nurtu robią sobie z nas otwarte żarty. Nie tylko pracownicy naukowi kpią sobie z rozwoju nauki. Do tego dodajemy jeszcze tłumaczy, którzy z głupoty lub na czyjeś zamówienie przeinaczają literę prawa oraz orzeczenia sądów. Wcześniej pisałem że rządzą nami debile. Obawiam się, że są to jednak najzwyklejsi kryminaliści.

Egészségére mawiają Węgrzy popijając sobie w najlepsze.

Na zdrowie nasze bratnie dusze!

Dziękuję za Waszą przyzwoitość i Kodeks Cywilny!


-Ryszard Styczyński

Referencje:
Węgierski Kodeks Cywilny art.231, 522-526 (1984) PL, https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVZXBjZDRmQ0RFVTA
Węgierski Kodeks Cywilny (1959) EN, https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVUDhocjJJZW9iazA
Węgierski Kodeks Cywilny (1959) HU, https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVT2dHS3Y5dFEyWlE
Pyzioł W. (1986), Umowa o kredyt bankowy, https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVV3ZSVlB1bzRxN3M
Pyzioł W. (1986), Umowa o kredyt bankowy - przypisy, https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVSHNmVDNEY3BNZE0
Orzeczenie C-26/13 HU, EN, PL, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/HU-PL-EN/ALL/?uri=CELEX:62013CJ0026&qid=1462896845083&from=EN

Załącznik A - Słowniczek węgiersko - polski:
bankhitelszerzdéssel - umowa kredytu
kölcsönszerzödés - umowa pożyczki
egészségére - Na zdrowie!
kilka innych przydatych słów: https://translate.google.com/#hu/pl/Bankhitelszerzdéssel%0AKÖLCSÖNSZERZŐDÉS%0Aford%C3%ADtó%20%0Aseggfej%0Acsaló%0Afuser%0Aidióta%0AKreten


Załącznik B - lista błędów tłumacza partacza
1.1 Zdanie (19)
19. A Polgári Törvénykönyv 523. §‑a a következőképpen rendelkezik:
„(1) Kölcsönszerződés alapján a pénzintézet vagy más hitelező köteles meghatározott pénzösszeget az adós rendelkezésére bocsátani, az adós pedig köteles a kölcsön összegét a szerződés szerint visszafizetni.
(2) Ha a hitelező pénzintézet, – jogszabály eltérő rendelkezése hiányában – az adós kamat fizetésére köteles (bankkölcsön).”

19. Article 523 of the Civil Code is worded as follows:
‘1. By means of the loan contract, the financial institution or other creditor gives a commitment to make available to the debtor a specified sum of money and the debtor to return the amount borrowed in accordance with the provisions of the contract.
2. Save as otherwise provided by legislation, if the creditor is a financial institution, the debtor is obliged to pay interest (bank loan).’

19. Paragraf 523 kodeksu cywilnego ma następujące brzmienie:
„1. Poprzez umowę kredytu instytucja finansowa lub inny kredytodawca zobowiązuje się do postawienia do dyspozycji dłużnika określonej kwoty pieniężnej, a dłużnik do zwrotu kwoty zaciągniętego kredytu zgodnie z postanowieniami umowy.
2. Z zastrzeżeniem odmiennych przepisów, jeżeli wierzycielem jest instytucja finansowa, dłużnik jest zobowiązany do zapłaty odsetek (kredyt bankowy)”.

Problem #1.
Tłumacz błędnie przetłumaczył art.523, który dotyczy pożyczki a nie kredytu. Kodeks cywilny Węgier ma bardzo ciekawa konstrukcję, w prawidłowy sposób rozróżniając kredyt bankowy i pożyczką. Sam kredyt bankowy jest opisany w art.522. Tłumacz po pierwsze nie był świadom tego faktu, po drugie wykonał swoja pracę prawdopodobnie nienależycie, podejmując się tłumaczenia przepisów zamiast wyszukać w literaturze kodeksu węgierskiego w tłumaczeniu polskim. Wydawnictwo Ossolineum wydało tłumaczenie kodeksu węgierskiego pod redakcją prof.E.Łętowskiej w roku 1984. Tłumacz powinien posilić się tą publikacją. Skan publikacji z 1984 roku zamieszczam tutaj: https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVZXBjZDRmQ0RFVTA/view?usp=sharing

Problem #2.
"kredytodawca" jest jakimś tworkiem językowym. Prawidłowo powinno być "kredytujący", jak słusznie przetłumaczyła E.Łętowska (1984). Są to niuanse, ale bardzo ważne. Język prawniczy musi dbać o detale - tym się różni od języka ulicy czy też mediów.

Problem #3.
Błąd tłumacza - zarówno warsztatowy jak i językowy widoczny jest przy zwrocie "zaciągniętego kredytu". W żadnym wypadku pożyczkobiorca nie zwraca zaciągniętego kredytu, tylko pożyczoną kwotę.

Niestety polska nauka prawnicza nie poradziła sobie z zagadnienie kredyt, stąd zapewne błędy tłumacza. Nie ma on jednak najmniejszego prawa stosować nazw potocznych ani zmieniać natury i sensu materiałów źródłowych. Nie ma prawa także ignorować dokonań polskiego świata naukowego jakim jest w tym przypadku Węgierski Kodeks Cywilny (1984) wydany przez PAN/Ossilineum.

1.2 Zdanie (21)

21. E szerződés I/1. pontjának megfelelően a Jelzálogbank a kölcsönvevőknek 14 400 000 magyar forint (HUF) összegű kölcsönt nyújtott azzal, hogy „a kölcsön összegének Devizában való megállapítása a folyósítás napján érvényes, a Bank által alkalmazott Deviza vételi árfolyamon történik”. A szerződés ezen I/1. pontja értelmében a „nyújtott kölcsön, annak ügyleti kamata és kezelési költsége, valamint a késedelmi kamat és az egyéb költségek a folyósítást követően Devizában kerülnek megállapításra.”

21. Under Clause I/l of the agreement, Jelzálogbank advanced to the borrowers a loan amounting to 14 400 000 Hungarian florints [‘HUF’], it being stipulated that ‘the amount of the loan in foreign currency will be determined at the buying rate for the foreign currency applied by the bank on the date of advance of the funds’. Under Clause I/l, ‘after the funds have been advanced, the amount of the loan, the related interest, the administration fees and default interest and other charges will be determined in the foreign currency’.

21. Zgodnie z pkt I/1 tej umowy Jelzálogbank udzielił kredytobiorcom kredytu w wysokości 14 400 000 forintów węgierskich (HUF), przy czym „denominacji kwoty kredytu w walucie obcej dokonuje się po kursie kupna danej waluty obowiązującym w banku w dniu uruchomienia kredytu”. Zgodnie z tym pkt I/1 „po udostępnieniu środków wysokość kredytu, należne odsetki i koszty administracyjne, jak również odsetki za zwłokę i pozostałe koszty są denominowane w walucie obcej”.

Problem #1.
Loan to pożyczka a nie kredyt. Kredyt jest gotowością, lub też zobowiązaniem banku do udzielenia pożyczki lub wykonania płatności na rzecz osoby trzeciej w imieniu klienta na podstawie art.393 ew. art.921 k.c. Węgierskie ""kredytodawca" to pożyczka. Kredyt bankowy jest oznaczany słowem "bankhitelszerzdéssel", co jest widoczne w art.522 w.k.c.

Problem#2.
"the amount of the loan in foreign currency will be determined" nie oznacza "denominacji kwoty kredytu w walucie obcej dokonuje się" tylko "wartość pożyczki w walucie obcej będzie określona/ustalona" Jest to bardzo istotne ponieważ w ramach prawa węgierskiego art.231 dług może być wyrażony w walucie obcej. W Polsce nie występowała taka możliwość w roku zawarcia ocenianego kontraktu - 2008. Tłumacz musi odnosić tłumaczenie do kontekstu orzeczenia sądu a nie swojego wyobrażenia sprawy. Dodatkowo słowo "denominacja" oznacza w/g słownika PWN (http://sjp.pwn.pl/szukaj/denominacja.html) coś zupełnie innego.

denominacja
1. «wymiana pieniędzy związana ze zmianą nazwy lub z obniżeniem nominału»
2. «nazwanie czegoś lub kogoś inną nazwą»
3. «w Europie Zachodniej: grupa religijna, która oddzieliła się od macierzystej organizacji religijnej; w USA: każda grupa wyznaniowa»

Problem #3.
"advance of the funds" nie oznacza "uruchomienia kredytu". To samo dotyczy "after the funds have been advanced" vs "po udostępnieniu środków wysokość kredytu". Tutaj tłumacz obnaża swoje niezrozumienie czym jest kredyt bankowy. Advance of funds oznacza "wypłatę zaliczkową", a węgierskie "folyósítás" oznacza "wypłatę"

Tłumacz ponownie zastosował własne wyobrażenie sprawy, bazując na na założeniu, że ma do czynienia z umową kredytu bankowego.

Problem #4.
Tłumacz pominął "amount of the loan"

Problem #5.
"will be determined" nie oznacza "są denominowane". Po pierwsze jest użyty inny czas. Po drugie oznacza to "bedą określone/ustalone" Język angielski posiada określenie "denominated in". Sąd użyłby tego słowa gdyby chciał to wyrazić.

1.3 Zdanie (22)

22. A kölcsön összegét a Jelzálogbank által a folyósításkor alkalmazott svájci frank (CHF) vételi árfolyama alapján számítva 94 240,84 CHF‑ban határozták meg. Ezt az összeget a kölcsönvevőknek 25 év alatt kellett visszafizetniük, a havi részletek esedékessége minden hónap negyedik napja volt.

22. At the buying rate of exchange applied by Jelzálogbank on the date of advance of the funds, the amount lent was fixed at 94 240.84 Swiss francs [‘CHF’]. The borrowers were to repay that sum over 25 years, by monthly instalments falling due on the fourth day of each month.

22. Wysokość kredytu została ustalona na kwotę 94 240,84 franków szwajcarskich (CHF), zgodnie z kursem kupna franka szwajcarskiego stosowanym przez Jelzálogbank w momencie uruchomienia kredytu. Kredytobiorcy byli zobowiązani do zwrotu tej kwoty w terminie 25 lat poprzez spłacanie miesięcznych rat, które stawały się wymagalne czwartego dnia każdego miesiąca.

Problem #1.
"the amount lent was fixed at" oznacza że "pożyczona suma była równa XXX" co zapewne miało wyrazić że dług jest wyrażony w CHF, co jest dopuszczalne na podstawie art.321 hungarian civil code. Ni oznacza to w żadnej mierze ''Wysokość kredytu została ustalona na kwotę". Tłumacz na siłę zamienia pożyczkę na kredyt bankowy. Tłumacz na siłę używa sformułowań z art.358(1) §2, sugerując aplikowalność tego artykułu do sytuacji omawianej umowy. W żadnej mierze nie jest to prawdą.

art. 358(1) k.c.
§ 2. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości.

Problem #2.
Borrower to pożyczkobiorca a nie kredytobiorca. Słowo kredytobiorca jest jakimś tworem językowym, który nie występuje w słownikach innych krajów. W omawianej sprawie mamy, jak wykazałem, z pożyczką a nie kredytem.

1.4 Zdanie (26)
26. The court of first instance upheld that action. That judgment was then upheld on appeal. In its judgment, the court of second instance held, in particular, that, in a loan transaction such as that at issue in the dispute before it, Jelzálogbank did not make any foreign currency available to its clients. On the contrary, it held that Jelzálogbank linked the monthly repayment instalments in Hungarian florints to the current rate for Swiss francs to ensure stability of repayment of the loan advanced in HUF.

Jelzálogbank did not provide any mercantile financial services relating to the buying or selling of foreign currency, so that it is not entitled to apply an exchange rate for the repayment of the loan different from that used on the date of advance of the sum borrowed, and no payment can be required for a notional provision of services. That court also held that Clause III/2 was not drafted in plain intelligible language because it was impossible to determine the basis for the difference in the method of calculating the amount of the sum lent and the amount of the loan repayment instalments.

26. Sąd pierwszej instancji uwzględnił to powództwo. Rozstrzygnięcie to zostało potwierdzone następnie w drugiej instancji. W swym wyroku sąd odwoławczy stwierdził w szczególności, że w ramach transakcji kredytowej takiej jak będąca przedmiotem rozpatrywanego przez niego sporu Jelzálogbank nie udostępniał swym klientom waluty obcej. Natomiast ustalił on, że Jelzálogbank uzależniał kwotę raty miesięcznej wyrażoną w HUF od bieżącego kursu CHF w celu dokonania indeksacji wysokości spłat kredytu uruchomionego w HUF.

Jelzálogbank nie świadczy na rzecz kredytobiorców żadnej usługi kupna lub sprzedaży waluty obcej, w związku z czym nie może stosować do celów amortyzacji kredytu, jako wynagrodzenia za świadczenie usługi wirtualnej, kursu wymiany innego niż ten zastosowany przy uruchomieniu tego kredytu. Sąd ten uznał również, że warunek III/2 nie był ani jednoznaczny, ani zrozumiały, ponieważ nie pozwalał on na ustalenie, z jakich względów wprowadzono zróżnicowanie w sposobie rozliczania kredytu w zależności od tego, czy chodziło o jego odblokowanie, czy o jego amortyzację.

Problem #1
"to ensure stability of repayment of the loan advanced in HUF" oznacza "aby zapewnić stabilność spłat pożyczki udzielonej w HUF". Skąd tłumacz wziął " w celu dokonania indeksacji wysokości spłat kredytu uruchomionego w HUF"? Po pierwsze indeksacja oznacza wyrównanie należności w stosunku do inflacji. Nie jest więc aplikowalne w żadnej mierze do tego przypadku.

Problem #2
"did not provide " ma inny czas (przeszy) niż "nie świadczy". Czy tłumacz ma do zmiany czasu prawo?

Problem #3
"is not entitled" oznacza "nie jest uprawniony" a nie jak chciał tłumacz "nie może stosować"

Problem #4
"and no payment can be required for a notional provision of services" zostało przez tłumacza zignorowane. Czy tłumacz ma do tego prawo?

Problem #5
"for the repayment of the loan" oznacza "dla zwrotu pożyczki" a nie jak chciał tłumacz "do celów amortyzacji kredytu". Skąd wziął amortyzację i do tego kredytu?